जेव्हा चिमुकले विचारतात, "मी कुठून आलो?"

मुलं चार-पाच वर्षांची झाली की हा हमखास प्रश्न विचारतात. माझा जन्म कसा झाला?, मी कुठून आलो?, समजा आई-वडिलांनी त्यांच्या लग्नाचा अल्बम बघायला काढला तर मुलं हमखास विचारतात की, फोटोमध्ये मी का नाही?

त्यावेळेस आपण म्हणतो की तू तेव्हा नव्हता आला. मग तो किंवा ती विचारते त्यावेळेस मी कुठे होतो? आता आपला जन्म कसा झाला याबाबत मूल खूप जिज्ञासू असतात. त्यांची जिज्ञासा ही शास्त्रीय पद्धतीने सोडवली पाहिजे.

पण खूप सारे पालक मुलांना या प्रश्नाचे अशास्त्रीय उत्तरे देतात. पहिले तर पालक असे प्रश्न विचारले की चिडतात. हे काही पण प्रश्न विचारू नको.. असं म्हणून शांत करतात. काही पालक म्हणतात, "तुला ना आम्ही भाकरीवर घेतले",आहे काहीजण म्हणतात, "तुला देव बाप्पा ने पाठवले आहे", मग तो किंवा ती विचारतोय की, "देवाने इथेच का पाठवले?", "पण देवबाप्पाला कोणी पाठवले?" काही पालक म्हणतात, तुला हॉस्पिटलमधून आणले.. मुलं विचारतात की मी आजारी होतो का? मला का हॉस्पिटल ला ॲडमिट केले होते? मी हॉस्पिटलमध्ये कसा पोहचलो?, काही पालक सांगतात की तू आईच्या पोटातून आला मग तो किंवा ती विचारते मी आईच्या पोटात कसा गेलो? आपण म्हणतो, "देव बाप्पाने तुला डायरेक्ट आईच्या पोटात सोडले", पण जेव्हा हे मूल मोठे होतात.. चौथी पाचवी वर्गात आले की त्यांचं जनरल नॉलेज एवढे वाढले असते की तेव्हा त्यांना समजते की आपल्याला आई-वडिलांनी ना भाकरीवर घेतले ना हॉस्पिटलमधून देवाने डायरेक्ट पाठवले. त्यावेळेस त्यांना संस्कृतिक शॉक लागतो. अशा परिस्थितीमध्ये त्याला जे काही बाहेरुन जनरल नॉलेज मिळाले असते ते कितपत शास्त्रीय असते याबाबत नेहमीच शंका असते कारण हा विषय मित्र-मैत्रिणींकडून चर्चिला जातो. मग त्या मधे एखादा ऍडव्हान्स मुलगा म्हणतो अरे जन्मा साठी आई-वडिलांना सेक्स करावा लागतो आणि आणि सेक्स कसा करता याबाबत खूप चुकीची माहिती मुलांच्या पदरी पडते. त्यामुळे जन्माबाबत मुलांना त्यांच्या वयानुसार खरी व योग्य शास्त्रीय माहिती सांगणे कधीही योग्य. समजा तुमचा मुलगा मुलगी तीन ते सहा वर्षाची आहे.. आपण तिला झाडाच्या रोपट्याचे उदाहरण देऊन समजून सांगू शकतो. एक छोटी कुंडी घेऊन त्यामध्ये माती टाकून एक छोटसं झाडाचं बी त्या मधे पेरयाचे.. वरतून थोडी माती टाकून पाणी टाकून त्यानंतर त्याला सांगा थोड्याच दिवसात छोटे रोपटे येईल तसा तुझा जन्म होतो. त्याला आपण सांगू शकतो की, माती म्हणजे आई चे पोट आहे आणि हे बाबांनी जे बी आईच्या पोटामध्ये लावलेला आहे त्याला खत पाणी टाकून आता त्या बी चे जस छोटसं रोप झाले म्हणजेच बाळाचा जन्म होतो. आता मुलं जरा मोठी असतील दूसरी ते चौथी इयत्तेतील असतील तर मुलांना आपण सेक्स एज्युकेशन च्या माध्यमातून योग्य माहिती पोहोचू शकतो. त्यांना सांगणे अत्यंत आवश्यक आहे की, प्रत्येक मुलगा मोठा झाल्यावर पुरुष होतो व प्रत्येक पुरुषाला लिंग व अंडग्रंथी असतात. प्रत्येक मुलगी मोठी झाल्यावर स्त्री होते प्रत्येक स्त्री ला योनी, गर्भाशय व स्तन असतात. स्त्रीच्या शरीरात म्हणजे आईच्या शरीरात मुलं तयार होते व वाढते. स्त्री मुला-मुलींना जन्म देते. स्त्रीकडे "स्त्री बीज"असते आणि पुरुषाकडे "पुरुष बीज" असते. ते परस्परांना भेटतात आणि स्त्रीच्या पोटात गर्भ तयार होतो. जेव्हा स्त्री आणि पुरुष परस्परांवर प्रेम करतात तेव्हाच गर्भ तयार होतो. हा गर्भ आईच्या पोटात नऊ महिने वाढतो. त्याचे पालन पोषण होते. गर्भ वाढत असताना आईचे पोट मोठ होतं.. पूर्ण वाढ झाली की बाळाचा जन्म होतो. दूसरी, तिसरी चौथी च्या मुलांना एवढे सांगितले तरी खूप झाले. खूप खोलात सांगायची गरज नसते. मुलांच्या कानावर हे शास्त्रीय शब्द जरी गेले तरी खूप झाले. या पद्धतीने जेव्हा पुढे मुलांना सेक्स एज्युकेशन द्यायची वेळ येते तेव्हा मुलं आई-वडिलांन बरोबर मनमोकळ्या गप्पा मारतात. त्यांच्या वागण्यात एक खुले पण असते. अशा चर्चेतून मुलं बाहेरून चुकीची माहिती न शिकता आई-वडिलांकडून समजून घेण्यात त्यांना जास्त रस असतो.

सचिन उषा विलास जोशी

शिक्षण अभ्यासक