विद्यार्थ्यांचे दप्तराचे ओझे.

आजकाल पालक विद्यार्थ्यांचे दप्तराचे ओझे खूप असते म्हणून तक्रार करत असतात 

मी विचार केला कि खरच दप्तराचे ओझे वाढले आहे का हे तपासून या. यामध्ये काही मुद्दे समोर आले जे आपल्यासमोर मांडत आहे. 

१. विद्यार्थ्यांच्या दप्तरांचे ओझे वाढले आहे पण ते फक्त नोटबुक किंवा पुस्तक यांच्यामुळे नव्हे तर फॅन्सी वॉटर बॉटल, डबा टिफीन यामुळे सुद्धा.

२. बऱ्याचदा विद्यार्थी टाइमटेबल नुसार शाळेचे बँग भरत नाही, त्यामुळे सुद्धा वजन वाढते. 

३. पालक विद्यार्थ्यांची बँग अतिशय दणकट कि पुढील पाच वर्षे टिकेल या हेतूने घेतात जी अतिशय जड असते त्यामुळे सुद्धा वजन वाढते. 

४. काही विद्यार्थी शाळेनंतर ट्युशनला जातात त्यामुळे सुद्धा शाळेची बॅग जड होते.

५. शाळेमध्ये वर्क बुक,ड्राइंग बुक इत्यादी ठेवण्याची लॉकरमध्ये सोय असते पण आईला घरी अभ्यास घ्यायचा असतो म्हणून वर्क बुक शाळेत ठेवत नाही. 

६. वजन वाढू नये म्हणून आपण 1st term ला शंभर पानांची वही आणि 2nd term ला शंभर पानांची वही केली पण विद्यार्थी सर्व विषयांच्या नोटबुक आणतात कारण ट्युशन किंवा बॅग भरायचा कंटाळा. 

७. दिवसातून नऊ पिरेड पैकी सहा पिरेड अभ्यासाचे असतात. यांचेही ओझे होत असेल तर वरील मुद्दय़ांचा विचार करावा की त्यामुळे तर ओझे वाढत नाही ना. .
टाइमटेबल नुसार दप्तर भरले, शाळेमध्ये पिण्याची सोय असल्यामुळे पाण्याची बॉटल अर्धीच भरली, जमल्यास मुलांना गरमागरम टिफिन स्वतः आणून दिला, जे नोटबुक शाळेत ठेऊ शकतात ते शाळेच्या लॉकरमध्ये ठेवले तर दप्तराचे ओझे नक्कीच कमी होते.

८. मला आठवते जेव्हा मी शाळेत जायचो तेव्हा पाठीवर दप्तर टाकायचे जे खरंच जड असायचे आणि घरापासून तीन किलोमीटर दूर बसस्टॉप असायचा. . प्रचंड गर्दीत धावपळीत लटकत एसटी बस पकडायचो आणि पंधरा किलोमीटर दूरच्या शाळेत बस प्रवास करून जायचो.. बसस्टॉपपासून पुन्हा शाळेत पर्यंत अर्धा किलोमीटर चालायचे आणि हे सकाळी पाच वाजता उठून. . असं दहावीपर्यंत. कॉलेजला परिस्थिती अशीच होती फक्त कॉलेजला जड दप्तर गेले आणि एक नोट बुक आली.😊

आत्ताच्या विद्यार्थ्यांना पाहिलं तर हे जड दप्तर कोण उचलते? वडील किंवा आई घरातून लिफ्ट पर्यंत. . स्कूलबस मुलांच्या दारापर्यंत येते. बसमध्ये दप्तर सीट खाली किंवा वरती ठेवले जाते. स्कूल बस किंवा स्कूल व्हॅन शाळेच्या आत येतात. विद्यार्थी पहिल्या मजल्यावर किंवा दुसऱ्या मजल्यावर स्वतः दप्तर घेऊन जातो. . बरेचदा तिथे अँटी, स्कूल मावशी सुद्धा मदतीला असतात. प्रश्न हा आहे हे जड दप्तर मग उचलता नक्की कोण?. .आणि किती वेळ? 

आपण मुलांना जरा जास्तच लाडात वाढावतो आहे असे नाही वाटत का? 

हो दप्तराचं वजन वाढत आहे पण अशा मुलांसाठी जिथे स्कूल बस नाही आहेत. .बिचाऱ्या कॉर्पोरेशनमध्ये जाणाऱ्या माझा एज्युकेशन ऑन व्हील मधल्या माझ्या साडेपाच हजार विद्यार्थ्यांसाठी. . जे गरीब आहेत. . सायकलवर जाता आहेत. . पायी जाताहेत.

सचिन उषा विलास जोशी 
शिक्षण अभ्यासक